Nädähsi ašan É-Libetassa
Oost-Libertas is een culturele regio in Libertas. De twee culturele centra zijn Skeend en Nyttfron. Oost-Libertas werd vaak beschouwd als een buitenstaander, omdat het een aparte cultuur en natuur kent.
Geschiedenis[]
De eerste geschreven bronnen zijn van de negende tot tiende eeuw, maar archeologische vondsten, voornamelijk op het Skeêr Ylân zijn veel vondsten gedaan, wijzen uit dat Oost-Libertas al in de prehistorie bewoond moet zijn geweest. Beide steden Nýttfrón en Skeend hebben een rijke, Middeleeuwse geschiedenis. Zie daarvoor de desbetreffende artikelen. Oost-Libertas werd in de Middeleeuwen hard getroffen door de Oosterse Plaag.
Sinds 8 februari 1618 is Nýttfrón onderdeel van Libertas. Skeênð is van 1234 tot 1498 onderdeel van Libertas geweest, daarna weer onafhankelijk, van 1618 tot 1689 onderdeel van Libertas, daarna semi-onafhankelijk tot 1789 toen het weer volledig onafhankelijk werd, sinds 1877 werd het weer semi-onafhankelijk en sinds 1945 is het weer een onderdeel van Libertas.
Demografie[]
De etnische samenstelling van Oost-Libertas bij de laatste volkstelling (2003) was Ærisk of Vreêlanders (50%) IJslanders (25%) Nederlanders (10%) Limburgers (5%) en 10% restcategorie. 75% was Rooms-Katholiek, 15% was Calvinistisch, 5% Lutheraans, 1% Ooster-Orthodox en 4% atheïstisch of een ander geloof. Opvallend is het feit dat er zoveel Rooms-Katholieken zijn, maar dat kan ermee te maken hebben dat de Espeekuuaanse Vikingen al vóór de hervorming (reformatie) in Oost-Libertas waren.
Economie[]
De economie van deze regio blijft voornamelijk draaiende op het toerisme, de visserij en de landbouw. Zeer belangrijk was vroeger ook de bosbouw en de handel, maar dat begint van steeds minder belang te worden. Economisch gezien is Oost-Libertas voor de rest van Libertas van klein belang. Het is een gebied dat zich pas duidelijk de laatste jaren begint te ontwikkelen. Skeênð heeft een veel groter productievermogen dan Nýttfrón en dat is ook goed te merken in de welvaart van de burgers. Zo had in 2006 60% van alle Skeênðers een televisie en slechts 15% van alle Nýttfróners en 30% van alle Skeênðers een auto, terwijl dat slechts 2% van alle Nýttfróners had, maar dat kan weer te maken hebben met het feit dat auto's verboden zijn op het Nýttfróner Eiland.
Landschap en natuur[]
Een fjordentop bedekt met heidebloemen in Nýttfrón.
Oost-Libertas is voor een groot gedeelte bedekt met mossen, zoals hier bij Skeênð.
Een uitgestrekte vlakte op het Skeêr Ylân.
De Austfjord is de langste fjord op het Nýttfróner Eiland.
De fjordenbron van Nýttfrón.
Erosie op het Skeêr Ylân.
Hoogtekaart Nýttfrónsey.
Oost-Libertas kent, in tegenstelling tot de rest van Libertas, een gematigd klimaat. Op het Skeêr Ylân valt dit te vergelijken met Ierland en op Nyttfronsey met het Noorse en, hoog in de bergen, het IJslandse klimaat. Beide eiland hebben weinig grote inheemse planten- en diersoorten en de soorten die er zijn zijn redelijk klein. Enkele inheemse dieren zijn: de vos, de mol, de egel, de wolf, de salamander, enkele vissoorten, enkele insecten en enkele vogels. Echter valt te betwijfelen of de zoogdieren er wel oorspronkelijk woonden. Tegenwoordig komen er ook, voornamelijk op het Skeêr Ylân, wilde geiten voor, de steingeitur, die in de Middeleeuwen zijn losgebroken en nu in het wild leven. Op het Nýttfróner Eiland leven juist wilde paarden, het zogenaamde hæsturras. Grote delen van de provincie zijn bedekt met mossen.
Het Skeêr Ylân is relatief vlak. Het hoogste punt is op ongeveer 450 meter boven zeeniveau. Een duidelijke top is niet aan te geven. Het Nýttfróner eiland is daarentegen uiterst bergachtig en er zijn vele fjorden. Het hoogste punt is de Tömstfjord die 890 meter boven de zee uitsteekt. De langste fjord bevindt zich, ironisch genoeg, op het Skeêr Ylân. Deze fjord heeft meer weg van een inham en dient als het zeekanaal naar Skeênð. De kust van het Skeêr Ylân is erg geërodeerd en is de laatste vijfhonderd jaar als vierhonderd meter teruggetrokken.
De natuur in Oost-Libertas is redelijk onaangeraakt gebleven. Dat komt natuurlijk omdat er slechts weinig wegen door lopen en weinig bossen zijn weggekapt. De Oost-Libertanen hebben de grondstoffen altijd voor eigen voorziening gebruikt en daarom is er nooit sprake geweest van overproductie. Verder is op het Nýttfróner Eiland en autoverbod ingesteld, met uitzondering van de brandweer, de politie, de burgemeester (of koloniemeester, zoals ze het in Nýttfrón noemen) en medisch personeel. Dit autoverbod wordt lokaal het bifreiðverbod genoemd.
In Oost-Libertas zijn verschillende natuurgebieden, die (nog) niet officieel erkend zijn. Op het Skeêr Ylân is voornamelijk het zuiderdeel van het eiland een belangrijk natuurgebied. Op het Nýttfróner Eiland is een groot deel van de natuur slecht bereikbaar vanwege de fjorden. De natuur van Nýttfrón is erg belangrijk als het gaat om inheemse Libertaanse planten, want die komen vooral in dit deel van het land voor.
De wateren rondom het Skeêr Ylân zitten vol met vis, terwijl de wateren van Nýttfrón nog duidelijk aan het herstellen zijn van eeuwen aan overbevissing. De voorkomendste vis is zalm. Zoetwatervissen zijn zeldzaam, omdat er slechts weinig rivieren en grote meren zijn. Alleen op het Skeêr Ylân zijn enkele eeuwige poelen en grotere beekjes. De zeebodem is redelijk vlak en er groeien slechts enkele wieren op de zeebodem.
Cultuur[]
Talen:
- officieel: Nederlands, Libertaans, Ærisk
- erkend: Limburgs, IJslands, Nýttfróner Libertaans, Skeênðer Libertaans, Oost-Libertaans
- historisch: Oostfries, Nýttfrónsk
Zie ook[]
- IJslandse namen in Oost-Libertas
- OLTB