 |
Werk in uitvoering: Aan deze pagina wordt momenteel druk gewerkt of zal druk gewerkt worden This page is currently under construction |
 |
Een kaart van gebieden onder Spaanse controle.
Donkerrood: rond 1570.
Lichtrood: rond 1580.
Grijs: nooit.
Spaans Libertas (Spaans: Españoles Libertas) was de benaming voor een westelijk gebied binnen het huidige Libertas van 1564 tot 1620 in de huidige provincie Insula Prima, toen dat gebied veroverd werd door het Spaanse Rijk. De Spanjaarden kwamen nadat de Engelsen ook al eerder koloniseerden in Libertas en vier jaar later zouden de Fransen beginnen aan hun veroverinstochten.
Geschiedenis
Filips II
In 1563 begon Filips II van Spanje een veroveringstoch ten westen van de Spaanse Nederlanden die al eerder door zijn voorgangers, Habsburgse koningen, aan de familie toegekend werden. Zijn aankomst met een vloot in 1564 was aan de zuidelijke kust van het eiland Insula Prima. Omdat Filips in de eerste plaats koning van Spanje was, werd West-Libertas sindsdien ook Spaans Libertas genoemd. Dit was echter geen officiële benaming, aangezien staatkundig gezien alle afzonderlijke landsheerlijkheden nog "slechts" in personele unie verenigd waren. Hij benoemde Civitas Libertas tot hoofdstad van Spaans Libertas.
De eerste tien jaar (1564-1574) heerste er relatieve rust in Spaans Libertas. Wel liet de koning, Filips II van Spanje, de protestanten hard aanpakken. Daarop kwamen de Libertaanse edelen niet in problemen; aangezien zij rooms-katholieken waren. De boerenbevolking en ambachstlui waren grotendeels protestants en die werden opstandig onder de verdrukking. Spanje was nooit van plan om de rest van de eilandengroep over te nemen; daar zaten machtige landen zoals Engeland en Frankrijk al. Wel veroverde hij de rest van de eilanden in het westen van Libertas waaronder Insula Governationis dat toen "Eiland der Libertanen" werd genoemd.
Zo kwam het dat op 4 maart 1569 de Beeldenstorm begon ten westen van Civitas Libertas. Deze en daaropvolgende gebeurtenissen zouden leiden tot de Libertaanse Opstand tegen landsheer Filips II. Soms heersten er rellen en brandstichtingen en grote gevechten die deel uitmaakten van de Tachtigjarige Oorlog. De vele vluchtelingen van protestantse afkomst vluchtten vooral naar het Koninkrijk Frankrijk waar ze in steden zoals Wikistad, Newport en Muntegu aankwamen. Er werden wijken voor die vluchtelingen ingericht en kerken gebouwd zoals de Civitaanse Kerk in Newport.
De bevolking was wel tevreden over andere handelingen van Filips II zoals de houten gevels systematisch vervangen door stenen gevels waardoor wijkbranden die eerder onder Filips bewind waren, niet meer zoveel voorkwamen. Kerken en kloosters werden massaal opgericht. Ook al waren deze gebouwen eerder en ouder, want sommigen dateren in Civitas Libertas nog uit de 10e eeuw. Het inwonersaantal steeg naar 18,000 in 1615 wat door Filip's verbeteringen in de handel bereikt werd. Hij liet de haven van Civitas Libertas uitbreiden om goederen te vervoeren naar Scandinavië, de Britse eilanden en het Heilige Roomse Rijk, maar natuurlijk ook naar Spanje en Italië. Voornaamste handelsproducten waren vee, hout en vanalles dat uit andere havens werd verhandeld in Civitas Libertas. Zo kwamen Arabische spullen terecht in Engeland en Deense wapens terecht in Portugal. In 1592 was een nieuw havendok voorzien van een aangepaste haveninfrastructuur.
Maria I
Na de dood van Filips II in 1598 volgde zijn zus Maria van Spanje hem op als "Koningin van Spaans Libertas". Met behulp van Spaanse troepen van de Habsburgse dynastie onder haar leiding bewaarde ze het rooms-katholicisme als godsdienst en roeide ze de aanwezige calvanisten uit door processies in Civitas Libertas te houden. In 1603 stierf zij op late leeftijd en volgde haar zoon, Albrecht VII van Oostenrijk haar op samen met zijn vrouw en achternicht Isabella van Spanje.
Albrecht VII en Isabella
Albrecht VII en Isabella waren buiten de Koning en Koningin van Spaans Libertas ook nog Heersers over de Zeventien provinciën, maar in praktijk alleen over de Zuidelijke staten aangezien na de dood van Filips II werden de Spaanse Nederlanden opgesplits in een meer rooms-katholiek deel en in een meer calvanistisch deel; het noorden. Isabella was ook Regente van de Nederlanden en Albrecht de Graaf-gemaal van Vlaanderen. Zo viel Spaans Libertas volledig in handen van de Habsburgers.
Ze probereden terug de omstandigheden in het gebied te verbeteren, maar waren ook druk bezig met de Spaanse Nederlanden aangezien Filip II dat gebied niet aan zijn zoon over liet, maar aan Isabella en haar man. Onder hun bewind genoot Spaans Libertas een grote mate van zelfstandigheid, maar konden zich nog niet tot een volwaardige nationaliteit ontwikkelen.
In 1610 wist Albrecht een overeenkomst te sluiten met de bevolking, waarna een periode van relatieve rust en bloei aanbrak. In hetzelfde jaar 1610 begon een grote kunstrenaissance met hofschilders en -kunstenaars. Daardoor deed de barok, een kuntstijl, haar intrede in Libertas. Ook het religieuze leven kreeg vanuit de contrareformatie een nieuwe impuls. Albrecht en Isabella waren niet echt persoonlijk betrokken bij het gebeuren vanaf 1615 waardoor zij opnieuw minder geliefd geraakten bij de bevolking. Er waren vele gevechten waarvan het beleg van Civitas Libertas de belangrijkste was. Dat gevecht in 1619 zorgde ervoor dat het Koninkrijk Libertas ook de westelijke gebieden in handen kreeg. De leider der Spanjaarden was toen gouverneur Hernando van Cartagena met Antonio Farnese die vermist geraakte dankzij het goede aanvoerdersschap van Olivier van Hasselt die de Civitanen en protestanten naar de overwinning leidde, samen me de soldaten van het Koninkrijk.
En één jaar voor de dood van Albrecht in 1621 stopte het Spaanse bewind in Libertas; de Spaanse troepen trokken weg uit de zuidelijke eilanden en na de te hevige protesten en opstanden van de plaatselijke bevolking waar ook de adel aan mee deden, vertrokken ze. Ook omdat het paar slechts drie kinderen had, die kort na de geboorte overleden. Isabella zou in 1633 sterven, kinderloos. Een derde reden was omdat Libertas terug één staat zou worden, want de Fransen waren eerder ook al weggejaagd.
Koninkrijk Libertas
In 1616 werd het Koninkrijk Libertas opgericht onder leiding van de eerste koning Rob Lievertas. Ook de Fransen en Engelsen zouden dan uit Libertas weggegaan zijn of verjaagd zijn. De rooms-katholieke bevolking bleef grotendeels in het westen leven, maar in het oosten en op het hoofdeiland Libertas bleef de bevolking protestants of calvanistisch.
Pas in 1920 zou ook het westen van de eilandengroep volledig in handen vallen van Rob Lievertas. Het belangrijkste gevecht daarvoor was het Beleg van Civitas Libertas dat in 1619 in de maand maart werd uitgevochten. Daarin moest Alexander, Robs zoon, vluchten naar Spanje.
Vanaf 1999 werden alle vier de Koningen en Koninginen van Spaans Libertas en Antonio Farnese en vele anderen vereerd met de toelating tot de Orde van Spaans Libertas.